Collage Europa was een tentoonstelling en manifestatie die als leidend thema de geschiedenis en actualiteit van de Oost-Europese stad had. De tentoonstelling vond plaats van 23 oktober 2004 tot en met 2 januari 2005 in het Nederlands Architectuurinstituut. Ik was projectleider en curator van ‘Collage Europa’.

Het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) wilde zo de veranderingen in die steden, zowel in positieve alsook in bedreigende zin laten zien. Na het verdwijnen van het IJzeren Gordijn was immers de vraag terecht en actueel hoe grote steden als Boedapest, Berlijn en Kiev zich gingen ontwikkelen. Belangrijke vraag daarbij was in welke mate (de herinnering aan) architectonisch erfgoed een ankerpunt en bron van inspiratie is. In veel steden staan de gebouwde resultaten van de voorbije decennia onder druk van de wens tot modernisering.
Met de tentoonstelling en manifestatie Collage Europa besteedde het NAi aandacht aan de geschiedenis en actualiteit van de Oost-Europese stad. Collage Europa maakte deel uit van ‘Thinking Forward’, het cultureel programma van het Nederlands voorzitterschap van de EU.

In de tentoonstelling en manifestatie Collage Europa werd vanuit de actualiteit van de Oost-Europese stad gekeken naar het verleden én de mogelijke toekomst van architectuur, stedenbouw en openbare ruimte. In veel postcommunistische steden wisselen gebouwde sporen uit de negentiende eeuw, het interbellum en natuurlijk de Sovjettijd elkaar af. Die gefragmenteerde en beladen werkelijkheid diende in ‘Collage Europa’ als basis.
In de tentoonstelling was eveneens werk van fotografen en architecten opgenomen die aan een studiereis naar Oost-Europa van het Fonds BKVB deelnamen.

De tentoonstelling toonde en onderzocht een aantal ontwikkelingen en tradities uit recente geschiedenis. Drie fases waren daarbij: het Modernisme uit het interbellum, de zogenaamde paradestraten uit de tijd van de Sovjets en de seriematig geproduceerde Plattenbau. De kennis van en omgang met dit culturele erfgoed fungeerden als opstap naar het deel van de tentoonstelling waar het werk van hedendaagse architecten uit de regio gepresenteerd werd. Naar verwachting zouden zij in belangrijke mate gaan bijdragen aan de toekomstige metamorfose van de deze steden.

Gedurende de tentoonstelling Collage Europa fungeerde het NAi ook als platform voor verdere gedachtevorming, activiteiten en bijeenkomsten fungeren. Zo werd er door het NAI in samenwerking met het Fonds BKVB, BAVO-research en stichting Architecturalia een tweedaags symposium georganiseerd. Tevens werden er verschillende lezingen en een filmprogramma (samengesteld door Jord den Hollander) geprogrammeerd. Ook werden tijdens ‘Collage Europa’ de publicatie ‘Idealen in Beton’ en het nieuwe Europees architectuurtijdschrift A10 gepresenteerd.