Eind 2010 organiseerde het Fonds BKVB de studiereis ‘What’s up, what’s down – Cultural Catalysts in Urban Space’. Daarbij bezochten en onderzochten twintig architecten, stedenbouwers, vormgevers, kunstenaars en beschouwers de stedelijke transformatie in zogenaamde ‘secondary cities’ in Europa.

De publicatie ‘Lelysteden. Een associatieve reisgids’ is een direct resultaat van een deel van de bevindingen en inzichten van een aantal deelnemers aan deze studiereis. Voor de publicatie werd gekozen voor het format van een associatieve reisgids

Voor de samenstelling van de reisgids werkte ik samen met Elger Blitz, Tijs van den Boomen, Frans Boots, Simon Franke en Jan Rothuizen. Zij waren alle deelnemers aan de studiereis. De redactie werd uitgevoerd in nauwe samenwerking met Tijs van den Boomen en Simon Franke. Jan Rothuizen maakte speciaal voor de reisgids een aantal illustraties. De vormgeving werd verzorgd door Andrea Fuchs.

” (…) Deze reisgids is het resultaat van een reis. Geen reis naar Lelystad zoals de titel doet vermoeden, maar een die langs een negental Europese steden voert. Lelystad kwam er pas later bij, als nummer tien.

Eind 2010 organiseerde het Fonds BKVB een studiereis met als titel ‘What’s up, what’s down. Cultural Catalysts in Urban Space’. Doel van die reis was het onderzoek van stedelijke transformaties in zogenaamde ‘secondary cities’. De onderzochte steden hebben met elkaar gemeen dat ze niet vanzelfsprekend aanspraak kunnen maken op de titel cultuurstad. Ze beschikken niet, zoals veel hoofdsteden, over toonaangevende culturele instituten. Ook kunnen deze steden niet automatisch rekenen op de toestroom van voldoende hoogopgeleid en cultureel onderlegd publiek. Daarmee is cultuur voor deze secundaire steden een problematische opgave: een specifiek recept of oplossing ontbreekt, risico’s en fouten zijn niet te vermijden.

De steden waarlangs de studiereis voerde zijn Skopje, Prishtina, Tirana, Marseille, Manchester, Leeds, Liverpool, Bilbao en Vitoria-Gasteiz. Steden in verschillende hoeken van het Europese continent, met verschillende politieke en maatschappelijk constellaties, met verschillende ontwikkelingsgeschiedenissen ook. Lelystad behoorde niet tot de reisdoelen, maar had in het rijtje zeker niet misstaan. Ook Lelystad is een secundaire stad die druk bezig is zichzelf opnieuw uit te vinden. Ook deze stad ontbeert een vanzelfsprekende culturele basis en bezit weinig of geen componenten die garantie bieden op succes. Die status heeft veel, zo niet alles, te maken met de relatief jonge leeftijd van de stad. Lelystad is een new town, die zich sinds het ontstaan in de jaren zestig met vallen en opstaan heeft proberen te ontwikkelen.

De overeenkomsten tussen Lelystad en de negen bezochte steden waren reden Lelystad te gebruiken als onderlegger om de resultaten van de reis en de reflecties op de bezochten steden te ordenen en te selecteren.Lelystad herinnert de auteurs aan plaatsen en steden die bezocht zijn, aan indrukken, feiten en gedachten die tijdens en na afloop van de reis opkwamen. Daarmee doet de aanpak denken aan de Proustiaanse ‘madeleine-scène’, waarin het eten van een koekje, gedoopt in thee, herinneringen oproept aan het dorpje Combray.

Door de herinneringen, plaatsen en gegevens van de reis te verplaatsen naar één stad in Nederland, worden de resultaten van de reis zowel hanteerbaar als tastbaar gemaakt. Deze reisgids gaat dus niet zo zeer over Lelystad, als wel over de steden en plaatsen die tijdens de reis zijn aangedaan. Anders dan standaardgidsen bevat deze reisgids dan ook slechts in beperkte mate informatie over Lelystad. (…)”

https://www.archined.nl/2012/06/het-potentieel-van-lelystad/