In mei werd de publicatie ‘Nederland Waterland’ gepresenteerd. Het is het resultaat van het werk door studenten van de ArtEZ Academie van Bouwkunst in het kader van het vak Publiceren en de jaarlijkse excursie.

Inhoudelijk uItgangspunt van het vak publiceren was ‘Plan B 2200’ van LOLA Landscape Architects. Dat bleek een dankbaar en prikkelend uitgangspunt te zijn. Het sloot eveneens goed aan bij het thema ‘water’ van de (binnenlandse) excursie. Naast het lezen van een aantal sleutelteksten, het beluisteren en bekijken van andere digitale bronnen, vormde de in het plan geschetste, nieuwe realiteit van een ‘ander’ Nederland de duidelijkste prikkel. De studenten werden uitgedaagd zelf een mening te vormen en een positie in de urgente discussie in te nemen. Inhoudelijk, maar ook ruimtelijk door de vraag een locatie te kiezen op de nieuwe, oostelijk gelegen kustlijn van ‘The nation formerly known as The Netherlands’ die in het plan van LOLA is ingetekend.

De door de studenten gekozen locaties en thema’s vormen zo ruimtelijk en inhoudelijk een kralensnoer van ideeën en opinies. Ze verdiepen en verbreden tevens de door LOLA aangedragen opties en mogelijke ontwikkelingen. De verzamelde teksten geven zo dus verdere stof tot nadenken en positiebepaling in de door LOLA onderzochte en gevisualiseerde verandering naar een ‘nieuw’ Nederland.

De teksten zijn grofweg te verdelen in drie categorieën. De eerste categorie gebruikt de veranderingen in het toekomstige Nederland als een feit. Daarbij zijn deze teksten nog eens nader onder te verdelen in de subcategorieën ‘stad’ en ‘platteland’. Aan de hand van een thema wordt uitgelegd of toegelicht hoe een bepaalde locatie opnieuw vormgegeven of ingericht zou kunnen of moeten worden. Bij een tweede categorie ligt het accent vooral op het verlies dat door de voorspelde veranderingen zal ontstaan. In deze teksten is, niet geheel verrassend, vaak een zweem van nostalgie of persoonlijke context verweven. Een derde categorie teksten gaat over de manier waarop het huidige ruimtelijk en economisch beleid in Nederland niet of onvoldoende anticipeert op de gevolgen van klimaatverandering.

Tot de eerste categorie, het nieuw vormgeven of aanpassen van een locatie, behoren de teksten van Gijs Bloemen die de mogelijkheden voor het herleven van oude glorietijden in en rond de haven van Deventer onderzoekt; Vince van Boxtel die een voorschot neemt op de noodzaak van een nieuwe hoofdstad voor het nieuwe Nederland; Roel van Brussel die kansen ziet voor een groei van drijvende woningen, wijken en steden; Kevin van Helden die nieuwe strategieën voor de kuststad Den Bosch zoekt in de vergelijking met andere, internationale steden; Ylse Hetterscheid die aanknopingspunten en kansen voor een daadwerkelijk groene stedelijkheid in Eindoven verkent en Robin van Vemde die het toekomstige, drijvende Deventer in de rol van brugmetropool in de regio nader onderzoekt.

Tot de tweede categorie, de teksten die inzoomen op een vorm van verlies, behoren de bijdragen van Onno van Ark die het dreigende verlies van veel gebouwd, cultureel erfgoed aan de hand van de casus Kasteel Doorwerth agendeert; Ashley Tettero die zich grote zorgen maakt over het verdwijnen van veel historisch gegroeide kenmerken van Holten en het natuurgebied de Holterberg en Froukje van der Veen die zich eveneens zorgen maakt, maar dan vooral over het voortbestaan van veel boerenbedrijven als die niet weten om te schakelen naar nieuwe productieprocessen.

Teksten in de derde categorie, die ingaan op bestaand en nieuw te vormen beleid of visies, zijn geschreven door Yannick Korterink die Sint Jansklooster als kapstok gebruikt om te reflecteren op de kansen en bedreigingen van een nieuw te vormen samenleving op dit toekomstige eiland; Nino Lentz die, in relatie tot het huidige ruimtelijk beleid van Zwolle, een langere tijdhorizon bepleit om de bestaande en veranderende stad in balans te brengen; Tomas van Middelkoop die, eveneens in Zwolle, onderzocht of een historische stad met een dramatisch hogere waterstand nog wel in goede banen te leiden is; Jona ten Napel die het nu nog landelijke Dwingeloo schetst als toekomstige locatie van een duurzame, Hollandse megastad; Derk Sijtsma die kritisch kijkt naar één van de oorzaken van zeespiegelstijging en de klimaatcrisis, namelijk invloed van bestaande agrarische belangen en het gevoerde landbouwbeleid en Jelte Stok die, aan de hand de gewijzigde positie van Assen in het nieuwe Nederland, bekijkt of het huidige infrastructurele beleid eigenlijk wel future-proof is.

‘We refuse to stand aside, wait and do nothing.

We believe we should explore new options and positive futures.’

LOLA Landscape Architects